پاوربانک بهتر است یا شارژر خورشیدی؟ راهنمای جامع برق‌رسانی در طبیعت‌گردی و کوهنوردی

انتخاب سریع بر اساس سناریو

• یک‌روزه (سه‌فصل): پاوربانک ۱۰٬۰۰۰ mAh کافی است؛ هدلامپ و گوشی را پوشش می‌دهد. همراه: هدلامپ، کولهٔ ۲۰–۳۰ لیتر.
• دو‌روزه/آخرهفته: ۱۵٬۰۰۰–۲۰٬۰۰۰ mAh. اگر عکاسی سنگین/رهیاب دارید، ۲۰٬۰۰۰ mAh مطمئن‌تر است.
• چندروزه در کویر/آفتاب خوب: پنل ۱۵–۲۸ وات + پاوربانک ۲۰٬۰۰۰ mAh. روزها شارژ، شب‌ها مصرف.
• زمستان/هوای ابری/جنگل مرطوب: پنل کارایی کم‌تری دارد؛ پاوربانک‌های اضافه ببرید (۲×۱۰٬۰۰۰ یا ۲۰٬۰۰۰+).
• کمپ ماشینی/گروهی: پنل ۲۸–۵۰ وات + پاوربانک‌های بزرگ یا پاوراستیشن سبک. مدیریت کابل و نظم با کیف/کیس.

مبانی انرژی: mAh در برابر Wh و بازده واقعی

mAh (میلی‌آمپر‌ساعت) ظرفیت اسمی در ولتاژ باتری داخلی (معمولاً ۳٫۶–۳٫۷ ولت) است. برای مقایسهٔ واقعی‌تر، از Wh (وات‌ساعت) استفاده کنید:

فرمول: Wh ≈ (mAh × 3.7) / 1000 → مثال: ۲۰٬۰۰۰ mAh ≈ ۷۴ Wh

• تلفات تبدیل: هنگام تبدیل به ۵ ولت USB و شارژ دستگاه، ۱۰–۲۰٪ اتلاف رایج است (دمای محیط/کیفیت کابل مؤثرند).
• شارژ سریع (PD/QC): ولتاژهای بالاتر (۹/۱۲/۲۰ ولت) خروجی را سریع‌تر می‌کنند اما تلفات گرمایی نیز تغییر می‌کند. برای گوشی/هدلامپِ USB، ۵V/9V کافی است؛ لپ‌تاپ نیاز به PD بالاتر دارد.

پاوربانک: چه ظرفیتی بخرم و کدام ویژگی‌ها مهم‌اند؟

ظرفیت‌های پیشنهادی

ویژگی‌های مهم

• PD (Power Delivery) 18W یا بیشتر: شارژ سریعِ گوشی/دستگاه‌ها در توقف‌های کوتاه.
• دو/سه درگاه خروجی: هم‌زمان گوشی + هدلامپ یا دوربین را بزنید.
• حالت جریان پایین (Low-Current): برای گجت‌های کم‌مصرف (ساعت/هدست/چراغ‌های کوچک).
• عبور توان (Pass-Through): هم‌زمان با شارژ خودِ پاوربانک، دستگاه‌ها را نیز شارژ می‌کند—برای ست خورشیدی مفید است.
• وزن و ابعاد: ظرفیت بالاتر همیشه بهتر نیست؛ نسبت Wh/گرم را بسنجید. حمل راحت در کوله مهم است.

پاوربانک را در کیسهٔ ضدآب/ضدضربه از دستهٔ تجهیزات سفر نگه دارید و از کابل‌های کوتاه و باکیفیت استفاده کنید.

شارژر خورشیدی: چه انتظاری داشته باشیم؟

توان نوشته‌شده روی پنل (مثلاً ۲۱ وات) در شرایط ایده‌آل به‌دست می‌آید: آفتاب عمود، دمای معتدل، زاویهٔ صحیح و بدون سایه. در طبیعت واقعی، خروجی متغیر است.

نکات کلیدی کارایی

• توان واقعی: از پنل ۱۵–۲۸ وات، در آفتاب خوب انتظار ۸–۱۸ واتِ پیوسته منطقی است.
• زاویه و جهت: صفحه رو به خورشید و عمود بر تابش؛ هر ۳۰–۶۰ دقیقه کمی تنظیم کنید (به‌ویژه کویر).
• سایهٔ جزئی = افت شدید: حتی سایهٔ کابل/شاخه می‌تواند توان را نصف کند.
• ابر/مه/زمستان: توان خروجی به‌شدت افت می‌کند؛ برای جنگل/ابری به‌عنوان منبع کمکی حساب کنید.
• خنک نگه دارید: گرمای زیاد بازده را کم می‌کند؛ جریان هوا پشت پنل مفید است.

پنل روی کوله یا روی زمین؟

• روی کوله در حرکت: ساده و پیوسته، اما زاویهٔ تابش ایده‌آل نیست؛ مناسب حفظ شارژ تدریجی.
• روی زمین/صخره در کمپ: با زاویه‌دهی صحیح خروجی بسیار بهتر است؛ زیر نظر بگیرید تا سایه نیفتد.

به‌طور مستقیم به گوشی بزنم؟

خیر، بهتر است ابتدا پاوربانک را شارژ کنید و سپس از پاوربانک به دستگاه‌ها برق بدهید؛ نوسان تابش می‌تواند باعث قطع‌وصل و فرسودگی باتری گوشی شود.

ترکیب بهینه: پنل خورشیدی + پاوربانک

• روزها پنل را به پاوربانک وصل کنید (بهتر است پاوربانکی با Pass-Through باشد).
• شب‌ها از پاوربانک برای هدلامپ، گوشی، GPS و اکشن‌کم استفاده کنید.
• برای گروه‌ها، دو پاوربانک کوچک بهتر از یک پاوربانک بسیار بزرگ است (مدیریت ریسک/تقسیم وظیفه).

محاسبهٔ بودجهٔ انرژی (نمونه‌های عملی)

نمونهٔ:

A: برنامهٔ ۲ روزه، آفتاب متوسط

• • گوشی: روزی ۳۰٪ از باتری ۴٬۰۰۰ mAh ≈ ۱۲ Wh × ۲ روز ≈ ۲۴ Wh
  • هدلامپ USB: ۵ Wh برای یک شب × ۲ = ۱۰ Wh
  • اکشن‌کم: ۴ Wh × ۲ باتری = ۸ Wh
  • جمع: ~۴۲ Wh → پاوربانک ۲۰٬۰۰۰ mAh (≈۷۴ Wh) با احتساب تلفات کافی است.

 B: ۳ روز کویر با پنل ۲۱ وات

• نیاز روزانه: ~۲۰ Wh
• پنل ۲۱ وات در آفتاب خوب ≈ ۱۰–۱۵ واتِ پیوسته → با ۲–۳ ساعت تابش، روزی ~۲۰–۳۰ Wh
• نتیجه: پنل + پاوربانک ۲۰٬۰۰۰ mAh کفایت می‌کند؛ روزهایی که ابری است، از ذخیرهٔ پاوربانک خرج کنید.

<h3> C: زمستانِ ابری ۳ روزه</h3>

• روی پنل حساب نکنید؛ دو پاوربانک (مثلاً ۲×۱۰٬۰۰۰ mAh) یا یک ۳۰٬۰۰۰ mAh ببرید.
• دستگاه‌ها را روی حالت مصرف کم بگذارید (حالت هواپیما/GPS فقط هنگام نیاز/نور هدلامپ روی Low-Med).

سرما/گرما و نکات ایمنی

• سرما: لیتیوم در سرما افت کارایی دارد؛ پاوربانک را در جیب داخلی یا کیسهٔ خواب گرم نگه دارید.
• گرما: در آفتاب داغ، پاوربانک/گوشی را زیر پنل نگذارید؛ دمای بالا عمر باتری را کم می‌کند.
• کابل‌ها: کابل کوتاه و ضخیم، افت ولتاژ کمتر. یک کابل یدک ضدآب همراه داشته باشید.
• ایمنی: از پاوربانک‌های بی‌نام پرهیز کنید؛ به حفاظت‌های داخلی (اضافه‌جریان/اضافه‌حرارت/اتصال کوتاه) توجه کنید.
• IP: اگر باران محتمل است، کیف ضدآب از دستهٔ تجهیزات سفر استفاده کنید.

حمل هوایی (قوانین باتری در پرواز)

در بیشتر ایرلاین‌ها، پاوربانک‌ها باید در بار دستی حمل شوند. محدودیت رایج برای باتری‌های لیتیومی حدود ۱۰۰ Wh است (برخی تا ۱۶۰ Wh با مجوز). برای تبدیل mAh به Wh از فرمول بالا استفاده کنید؛ ۲۰٬۰۰۰ mAh ≈ ۷۴ Wh و معمولاً مجاز است. قوانین ایرلاین/کشور ممکن است متفاوت باشد؛ پیش از پرواز بررسی کنید.

چک‌لیست خرید سریع

پاوربانک

• ظرفیت مناسب (۱۰k/۲۰k/۳۰k) بر پایهٔ روزهای برنامه و دستگاه‌ها
• PD/QC (حداقل ۱۸ وات)، چند درگاه، Pass-Through و حالت جریان پایین
• وزن مناسب برای حمل در کوله + کیف/کیس محافظ

شارژر خورشیدی

• توان نامی ۱۵–۲۸ وات برای بک‌پکینگ؛ ۲۸–۵۰ وات برای کمپ ماشینی/گروهی
• خروجی پایدار ۵V/9V USB، حلقه‌های اتصال، کابل باکیفیت
• استفاده با پاوربانک (نه مستقیم با گوشی)، زاویه‌دهی و تهویهٔ پشت پنل

سؤالات متداول

برای برنامهٔ ۲ روزه چند میلی‌آمپر لازم دارم؟

برای گوشی + هدلامپ + کمی عکاسی، ۱۵–۲۰ هزار mAh اغلب کافی است. اگر سرد/ابری است، ۲۰k مطمئن‌تر است.

پنل ۲۱ واتی گوشی را مستقیم شارژ می‌کند؟

بله اما توصیه نمی‌شود؛ نوسان نور قطع‌وصل ایجاد می‌کند. ابتدا پاوربانک را شارژ و سپس از آن به گوشی برق بدهید.

در زمستان خورشیدی ببرم؟

می‌توانید، اما روی آن حساب اصلی نکنید؛ توان خروجی کم است. پاوربانک اضافه ببرید و باتری‌ها را گرم نگه دارید.

Pass-Through خطرناک نیست؟

اگر سازنده صریحاً پشتیبانی کرده باشد، مشکلی نیست. برای عمر بهتر باتری، وقتی نیاز نیست Pass-Through را دائماً استفاده نکنید.

چطور زاویهٔ پنل را تنظیم کنم؟

در ایرانِ مرکزی، حوالی ظهر پنل تقریباً عمود بر خورشید باشد؛ صبح/عصر ۱۵–۳۰ درجه زاویه بدهید و هر ۳۰–۶۰ دقیقه جای آن را اصلاح کنید.

به‌جای پنل، پاوربانک بزرگ بخرم؟

اگر وزن/بودجه مشکلی نیست و احتمال آفتابِ خوب کم است (جنگل/زمستان)، بله. در کویر/آفتاب پایدار، پنل + پاوربانک انعطاف بیشتری می‌دهد.